Πληροφορίες για το Σ.Β.Α.Κ.
Τι είναι το ΣΒΑΚ
Το Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) είναι το στρατηγικό και επιχειρησιακό πλάνο που καταρτίζεται με σκοπό την κάλυψη των αναγκών για την κινητικότητα των ανθρώπων και τη μεταφορά αγαθών στον αστικό και περιαστικό ιστό προς διασφάλιση καλύτερης ποιότητας ζωής. Το ΣΒΑΚ εστιάζει στην εξυπηρέτηση των μετακινήσεων των πολιτών και όχι στην εξυπηρέτηση των οχημάτων στον αστικό χώρο.
Η τελική έκδοση του ΣΒΑΚ:
- καθορίζει σαφείς στόχους για την αστική κινητικότητα σε βάθος 10ετίας
- διαμορφώνει πλαίσιο εφικτών και ρεαλιστικών προτάσεων για την επίτευξη των στόχων αυτών
- ιεραρχεί, κοστολογεί και περιγράφει αναλυτικά την εφαρμογή των προτάσεων που διαμορφώνει
- ορίζει μεθόδους και δείκτες αξιολόγησης της εφαρμογής του
- αποτελεί το Στρατηγικό Σχέδιο που θα προωθεί και θα εξασφαλίζει την έγκριση και τη χρηματοδότηση των προτάσεων του
Βασικοί στόχοι του ΣΒΑΚ είναι:
- Το σύστημα μετακινήσεων να είναι φιλικό και προσβάσιμο για όλους
- Μείωση του κόστους των μετακινήσεων
- Ενίσχυση των συνθηκών ασφάλειας των μετακινήσεων
- Περιορισμός του περιβαλλοντικού αντικτύπου (ρύποι, θόρυβος, αστική υποβάθμιση) των μετακινήσεων
- Προώθηση των αναπτυξιακών προοπτικών μέσω αναβάθμισης του συστήματος μεταφορών και της διασυνδεσιμότητας του Δήμου
- Εξασφάλιση της βιωσιμότητας του συστήματος κινητικότητας
Οι στόχοι αυτοί επιτυγχάνονται μέσω:
- της ενίσχυσης των δημόσιων μέσων μεταφοράς,
- της προώθησης των μη μηχανοκίνητων τρόπων μετακίνησης, όπως πεζή, ποδήλατο, Ε.Π.Η.Ο.,
- της εξασφάλισης της προσβασιμότητας, της ασφάλειας και προστασίας στο δίκτυο μεταφορών για τους χρήστες,
- της προαγωγής της οδικής ασφάλειας των χρηστών και ευάλωτων χρηστών της οδού,
- της μείωσης της κυκλοφορίας των μηχανοκίνητων οχημάτων, κυρίως ιδιωτικής χρήσης,
- της προώθησης της ηλεκτροκίνησης και εναλλακτικών καυσίμων στον τομέα των μεταφορών,
- της καλύτερης διαχείρισης της πρόσβασης των οχημάτων διανομής,
- της οργάνωσης της στάθμευσης,
- της αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών
Σε τι διαφέρει το ΣΒΑΚ από μία τυπική κυκλοφοριακή μελέτη;
Τα ΣΒΑΚ διαφοροποιούνται από τις συνήθεις μελέτες μακροχρόνιου ή βραχυχρόνιου συγκοινωνιακού σχεδιασμού αλλά και τις μελέτες διαχείρισης κυκλοφορίας και στάθμευσης. Οι σημαντικότερες διαφορές των ΣΒΑΚ από τις άλλες μελέτες είναι κατά βάση οι ακόλουθες:
- Επικεντρώνονται στον άνθρωπο και όχι στην κυκλοφορία των οχημάτων
- Ο βασικός τους στόχος είναι η βελτίωση της προσβασιμότητας και ποιότητας ζωής αντί της βελτίωσης της χωρητικότητας του οδικού δικτύου για την διευκόλυνση της κυκλοφοριακής ροής
- Προϋποθέτουν προσεγγίσεις ενιαίου σχεδιασμού (μεταφορών, χρήσεων γης, περιβάλλοντος, κοινωνικής συνοχής, κλπ.) και όχι μόνο θεματική προσέγγιση
- Δεν περιορίζονται από διοικητικά όρια περιοχών αλλά εκτείνονται γεωγραφικά με βάση λειτουργικά κριτήρια
- Βασίζονται στη συμμετοχική διαδικασία όλων των εμπλεκομένων φορέων καθώς και άλλων άμεσα ενδιαφερομένων οργανισμών και όχι μόνο στη συμμετοχή ενός φορέα.
- Αποτελούν μακροπρόθεσμο σχεδιασμό του συστήματος κινητικότητας, με ελάχιστο χρονικό ορίζοντα τη 10ετία.
- Οι στόχοι και οι προτάσεις που διαμορφώνει το ΣΒΑΚ είναι δεσμευτικοί
- Οι παρεμβάσεις που προτείνει το ΣΒΑΚ πρέπει να εντάσσονται σε χρονοδιάγραμμα υλοποίησης και να εξασφαλίζεται η δυνατότητα χρηματοδότησης τους
- Προϋποθέτουν την συνεχή παρακολούθηση και αξιολόγηση των επιπτώσεων των διαφόρων παρεμβάσεων ως προς συγκεκριμένους και μετρήσιμους στόχους – δείκτες
Γιατί είναι σημαντικό το ΣΒΑΚ;
Το ΣΒΑΚ θα αποφέρει πολλαπλά οφέλη στην πόλη και στο Δήμο Αγρινίου όπως: καλύτερες συνθήκες προσβασιμότητας στα εναλλακτικά μέσα μεταφοράς, βελτίωση της ασφάλειας στις μετακινήσεις, μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και της κατανάλωσης ενέργειας, αύξηση της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας στη μετακίνηση ανθρώπων και αγαθών και ενίσχυση της ελκυστικότητας και της ποιότητας του αστικού περιβάλλοντος.
Εξάλλου, η κατάρτιση ΣΒΑΚ σε αστικές περιοχές σημαντικού μεγέθους, όπως και το Αγρίνιο, αποτελεί προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην κατεύθυνση αυτή, η νέα εθνική νομοθεσία που διέπει τα ΣΒΑΚ, έχοντας ολοκληρώσει τις διαδικασίες διαβούλευσης, αναφέρει ρητά (Κεφάλαιο Α’, Άρθρο 1, Παράγραφος 3):«Οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) α΄ βαθμού με πληθυσμό άνω των τριάντα χιλιάδων (30.000) κατοίκων, σύμφωνα με τη γενική απογραφή πληθυσμού έτους 2011, οι ΟΤΑ α΄ βαθμού, ανεξαρτήτως πληθυσμού κατοίκων εφόσον εμπίπτουν στις περιοχές αρμοδιότητας του Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών Αθηνών (ΟΑΣΑ) και του Οργανισμού Συγκοινωνιακού Έργου Θεσσαλονίκης (ΟΣΕΘ) και το σύνολο των ΟΤΑ β΄ βαθμού υποχρεούνται στην έναρξη κατάρτισης Σ.Β.Α.Κ. εντός ενός (1) έτους από τη δημοσίευση του νόμου.»
Σύμφωνα με τα παραπάνω και με βάση τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες και τις επικρατούσες τάσεις που διαμορφώνονται στην Ε.Ε και στα κράτη μέλη της, σε μια αστική ή μητροπολιτική περιοχή αλλά και σε μία περιφέρεια, η ύπαρξη ΣΒΑΚ θα είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την έγκριση και τη χρηματοδότηση παρεμβάσεων και έργων με συνδρομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των διαφόρων ταμείων της. Στο πλαίσιο αυτό η εκπόνηση ΣΒΑΚ θα καταστεί αναγκαία προκειμένου οι ΟΤΑ να μπορούν να απορροφούν οικονομικούς πόρους για την υλοποίηση του προγράμματός τους. Θα απαιτείται δηλαδή η ύπαρξη ολοκληρωμένου και εγκεκριμένου σχεδίου που θα αντιμετωπίζει κατά ενιαίο τρόπο όλα τα ζητήματα που αφορούν την κινητικότητα των ανθρώπων, τη αλληλεπίδραση με τις χρήσεις γης και τον αστικό χώρο, τις επιπτώσεις στη οικονομία και την κοινωνία, την απασχόληση κτλ.
To ΣΒΑΚ του Δήμου Αγρινίου
Ο Δήμος Αγρινίου είναι ένας από τους μεγαλύτερους δήμους σε έκταση (1.229,3 km2) και σε πληθυσμό (94.181) στην Ελλάδα. Διαθέτει σημαντικές ευκαιρίες ανάπτυξης και αστικής αναβάθμισης που για να εκπληρωθούν, απαιτείται ο ολοκληρωμένος στρατηγικός σχεδιασμός που θα διαμορφώσει το ΣΒΑΚ. Στόχοι του ΣΒΑΚ Αγρινίου είναι να αναβαθμιστούν οι συνθήκες κινητικότητας στην πόλη του Αγρινίου και η διασύνδεση της με ολόκληρο το Δήμο και τις γύρω περιοχές, μέσα από ένα βιώσιμο σύστημα μετακινήσεων και μεταφορών.
Ο σχεδιασμός που θα διαμορφωθεί για την κινητικότητα στο Δήμο Αγρινίου θα πρέπει να αντιμετωπίζει τις υφιστάμενες και μελλοντικές ανάγκες του Δήμου, τις ελλείψεις και τα προβλήματα. Ζητήματα όπως η προβληματική σύνδεση με την Ιονία Οδό, η ποιότητα του επαρχιακού οδικού δικτύου, η πρόσβαση στις επαγγελματικές και παραγωγικές χρήσεις γης στην περιφέρεια της πόλης, οι ήπιες μορφές μετακίνησης στο κέντρο της πόλης και η αναβάθμιση της οδικής ασφάλειας, ειδικά σε σχέση με την παλιά εθνική οδό Αντιρρίου – Ιωαννίνων (ΕΟ5), θα αποτελέσουν χαρακτηριστικά αντικείμενα του ΣΒΑΚ Δήμου Αγρινίου.
Το ΣΒΑΚ οφείλει ταυτόχρονα να προωθήσει την αξιοποίηση των ευκαιριών και των συγκριτικών πλεονεκτημάτων του Δήμου, όπως ο κυρίαρχος μητροπολιτικός ρόλος της πόλης του Αγρινίου στην ευρύτερη περιοχή, η ύπαρξη χώρων πρασίνου και αναψυχής, περιοχών μεγάλου φυσικού κάλλους όπως είναι η λίμνη Τριχωνίδα και η παρουσία κτιρίων, χώρων και δομών μεγάλης πολιτισμικής, ιστορικής και αισθητικής αξίας (Παλαιά Αγορά, καπναποθήκες, διατηρητέα κτίρια, Παπαστράτειο δημοτικό πάρκο κτλ.)
Ένα από τα πιο σημαντικά πλεονεκτήματα του Δήμου Αγρινίου είναι το σημαντικό και πολύπλευρο μελετητικό υπόβαθρο που διαθέτει. Βασικό στοιχείο του ΣΒΑΚ εξάλλου, είναι ότι αξιοποιεί τον υφιστάμενο μελετητικό σχεδιασμό και προγραμματισμό, χωρίς να ακολουθεί προσέγγιση «μηδενικής βάσης». Ως προς τα ζητήματα κινητικότητας, το ΣΒΑΚ Αγρινίου θα αξιοποιήσει τις εγκεκριμένες κυκλοφοριακές μελέτες (1997/2005/2016), βασικοί στόχοι των οποίων υπήρξαν α) η εγκαθίδρυση ενός σαφώς ιεραρχημένου βασικού οδικού δικτύου και αντίστοιχη κατανομή των φόρτων σε αυτό, β) η διάνοιξη και δημιουργία επάλληλων δακτυλίων κίνησης προς ενίσχυση της περιφερειακής κυκλοφοριακής λειτουργίας και την αποσυμφόρηση του κέντρου της πόλης, γ) η ενίσχυση της ασφάλειας των μετακινήσεων μέσω παρεμβάσεων στην οργάνωση της κυκλοφορίας, δ) η αναδιοργάνωση της στάθμευσης με έμφαση στο κέντρο της πόλης, ε) η δημιουργία στοιχειωδών δικτύων πεζών και στ) η καθιέρωση συστήματος δημοτικής συγκοινωνίας.
Το ΣΒΑΚ θα αξιοποιήσει επίσης το σύνολο του μελετητικού υποβάθρου με αντικείμενο την πολεοδομία και τη χωροταξία (ΓΠΣ Αγρινίου 2004, 2013 / Σχέδιο Πόλης και Επεκτάσεις / Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο Δυτικής Ελλάδας κτλ.), τη διάνοιξη, επέκταση και αναδιαμόρφωση του οδικού δικτύου, την επιχειρησιακή ανάπτυξη, την περιβαλλοντική προστασία και την εφαρμογή συστημάτων «έξυπνης πόλης» και νέων τεχνολογιών. Πολύτιμο εργαλείο για το ΣΒΑΚ Δήμου Αγρινίου είναι το Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης (ΒΑΑ, 2017) στο οποίο συγκεντρώνονται οι στόχοι και οι απαιτούμενες δράσεις για την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής στο Δήμο, την εκπλήρωση των αναπτυξιακών προοπτικών, την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και την εξασφάλιση της βιωσιμότητας των αναπτυξιακών διαδικασιών.
Η επιτυχής εκπόνηση και εφαρμογή του ΣΒΑΚ προϋποθέτει την προσαρμογή των θεσμοθετημένων διαδικασιών και μεθόδων των ΣΒΑΚ, όχι μόνο στον υφιστάμενο σχεδιασμό αλλά και στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του Δήμου Αγρινίου και τις προθέσεις – προτιμήσεις των δημοτών. Έτσι, βασικό συστατικό του ΣΒΑΚ θα αποτελέσουν οι διαδικασίες ενημέρωσης, διαβούλευσης και επικοινωνίας στις οποίες θα κληθούν να συμμετάσχουν ενεργά οι πολίτες και οι κοινωνικοί φορείς του Δήμου. Απώτερος σκοπός των συμμετοχικών διαδικασιών είναι οι στόχοι και οι προτάσεις του ΣΒΑΚ να αποτελέσουν κτήμα της κοινωνίας πολιτών του Δήμου Αγρινίου, έτσι ώστε να είναι δεσμευτική και προς το συμφέρον όλων η επιτυχημένη υλοποίηση του ΣΒΑΚ.
Για την υλοποίηση του έργου θα συσταθεί Ομάδα Εργασίας (ΟΕ) ΣΒΑΚ από υπηρεσιακούς παράγοντες και θα γίνει συγκρότηση Δικτύου Φορέων (ΔΦ) που θα αποτελείται από εκπροσώπους κοινωνικών φορέων που σχετίζονται με τα ζητήματα της αστικής κινητικότητας. Η ΟΕ ΣΒΑΚ, εκπρόσωποι του ΔΦ και πολίτες θα συμμετέχουν και στις διαβουλεύσεις που θα πραγματοποιηθούν.
Μία σημαντική ιδιαιτερότητα του ΣΒΑΚ είναι ότι θα αποτελέσει κυρίαρχο και απαραίτητο προωθητικό εργαλείο για την έγκριση, χρηματοδότηση και υλοποίηση παρεμβάσεων και έργων. Ο Δήμος Αγρινίου και η ευρύτερη περιοχή της Αιτωλοακαρνανίας κατέχουν ανέκαθεν μειονεκτική θέση ως προς τις επενδύσεις σε υποδομές, προγράμματα και συστήματα σε εθνικό αλλά και περιφερειακό επίπεδο. Η τελική έκδοση του ΣΒΑΚ θα αποτελέσει πολύτιμο εργαλείο προώθησης των αναγκών του Δήμου ως προς την κινητικότητα, καθώς θα παραθέτει, θα αιτιολογεί, θα κοστολογεί και θα οργανώνει τις παρεμβάσεις που απαιτούνται για την κάλυψη των αναγκών αυτών.
Εκπόνηση του ΣΒΑΚ
Η μεθοδολογία εκπόνησης του ΣΒΑΚ απορρέει από την εθνική νομοθεσία και τις ευρωπαϊκές οδηγίες. Συγκεκριμένα, βασίζεται στις “ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΝΟΣ ΣΧΕΔΙΟΥ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (GUIDELINES, DEVELOPING AND IMPLEMENTING A SUSTAINABLE URBAN MOBILITY PLAN)” που έχει εκδώσει η «European Platform on Sustainable Urban Mobility Plans».
Φορέας Eκπόνησης του ΣΒΑΚ είναι ο Δήμος Αγρινίου, ενώ την κατάρτιση του ΣΒΑΚ αναλαμβάνει η Ομάδα Εργασίας που αποτελείται από υπηρεσιακά στελέχη τμημάτων και υπηρεσιών του Δήμου. Η Ομάδα Εργασίας συνεπικουρείται στο έργο της από εξωτερικούς συνεργάτες – μελετητές και από το Δίκτυο Φορέων. Το Δίκτυο Φορέων αποτελείται από σωματεία, αστικές εταιρίες, συλλόγους, οργανώσεις και άλλους φορείς με καταστατικό σκοπό που σχετίζεται με το αντικείμενο του ΣΒΑΚ. Η πρόσκληση συμμετοχής στο Δίκτυο Φορέων γίνεται από το Δήμο Αγρινίου, ενώ η λειτουργία του Δικτύου Φορέων καθορίζεται από το Σύμφωνο Συμμετοχής.
Οι εμπλεκόμενοι Φορείς καθώς και οι δημότες Αγρινίου μπορούν να συμμετέχουν στις διαδικασίες του ΣΒΑΚ με παροχή στοιχείων και παράθεση απόψεων, μέσω των διαβουλεύσεων του ΣΒΑΚ, των ερευνών και με επικοινωνία μέσω της ιστοσελίδας του ΣΒΑΚ.
Οι εργασίες του ΣΒΑΚ Αγρινίου θα διαρκέσουν 15 μήνες και χωρίζονται σε τρία (3) Στάδια εκπόνησης με χρονική αλληλουχία.
ΣΤΑΔΙΟ 1 (6 μήνες)
- Δημιουργία Υποβάθρων και Συλλογή Στοιχείων
- Ανάπτυξη Οράματος και Στόχων
- Καταγραφή Υφιστάμενης Κατάστασης
- Ανάλυση – Αξιολόγηση Υφιστάμενης Κατάστασης
ΣΤΑΔΙΟ 2 (4 μήνες)
- Ανάπτυξη Συγκοινωνιακού Προτύπου
- Διαμόρφωση Εναλλακτικών Σεναρίων και Επιλογών
- Διαμόρφωση Προκαταρκτικών Προτάσεων
ΣΤΑΔΙΟ 3 (5 μήνες)
- Ανάλυση και Αξιολόγηση Σεναρίων και Προκαταρκτικών Προτάσεων
- Διαμόρφωση και Επιλογή Οριστικών Προτάσεων
- Κατάρτιση Σχεδίου Δράσης και Προϋπολογισμού
- Οριστική Έκδοση ΣΒΑΚ
Θα πραγματοποιούνται και παράλληλες Δράσεις που θα γίνονται καθ’ όλη τη διάρκεια εκπόνησης του ΣΒΑΚ:
- Δημιουργία και Ενημέρωση Βάσης Δεδομένων
- Ενημέρωση των Πολιτών
- Προώθηση του Οράματος και των Στόχων του ΣΒΑΚ
Μετά την Οριστική Έκδοση του ΣΒΑΚ, ακολουθεί το Στάδιο Εφαρμογής με ορίζοντα τη δεκαετία.
Το ακριβές χρονοδιάγραμμα των εργασιών που απαιτούνται για την έκδοση του ΣΒΑΚ παρουσιάζονται στο διάγραμμα που ακολουθεί.
Οι διαδικασίες του ΣΒΑΚ παρουσιάζονται και στο παρακάτω σχήμα, γνωστό ως «Κύκλος των ΣΒΑΚ».
ΧΡΗΣΙΜΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
